Gjetjet Kryesore
- OCCRP dhe partnerët në mbarë Europën kaluan muaj duke hulumtuar në regjistra publikë dhe duke iu drejtuar autoriteteve kombëtare për informacion mbi mjekët e licencuar dhe të ndaluar.
- Gazetarët konfirmuan mbi 100 raste ku mjekë të ndaluar ishin të licencuar për të praktikuar diku tjetër, me shumicën prej tyre që ende punonin. Gjetjet janë vetëm maja e ajsbergut.
- Mjekë që kanë dëmtuar rëndë pacientët, përfshirë raste të sulmeve seksuale dhe operacioneve të dështuara, po ushtrojnë lirisht mjekësinë në juridiksione të tjera.
- Mangësitë sistemike u lejojnë mjekëve të ndaluar të vazhdojnë punën, përfshirë një sistem paralajmërimi të Bashkimit Europian (BE) dhe Zonës Ekonomike Europiane (ZEE) që përdoret shumë pak ose aspak nga disa vende.
- Historitë disiplinore të mjekëve shpesh nuk janë të disponuesh
Kur John u takua me doktor Iuliu Stan në një spital publik britanik, ai ishte në agoni. Me një gisht të prerë dhe një shpatull të zhvendosur pas një sulmi gjatë një nate jashtë, John kujton se si një infermiere e thirri Stan-in për ta ndihmuar të menaxhonte dhimbjen ndërsa priste operacionin. Por ai thotë se ajo që ndodhi më pas i ndryshoi jetën.
Stan, i cili ishte mjek i ri në traumatologji dhe ortopedi në Spitalin Mbretëror të Cornwall-it në jugperëndim të Anglisë, i tha John-it se duhej t’i jepte ilaçin kundër dhimbjes në formë supozitori, që do të thoshte se duhej të vendosej rektalisht. “Unë disi e pyeta atë, a ka ndonjë mënyrë tjetër? E dini, a ka ndonjë lloj tjetër ilaçi që mund ta marr? Dhe ai tha, ‘Jo, duhet ta bëj në këtë mënyrë,’” tha John, i cili po përdor një pseudonim. “Ai është mjek në një spital, dhe pritet të besosh atë që ata thonë.”
Më pas ai i përmendi një miku se përvoja nuk i ishte dukur e drejtë, por pastaj u përpoq ta harronte. “Nuk doja të mendoja për këtë,” kujton John. “U ndjeva vërtet i turpëruar. Si sikur të kisha bërë diçka gabim.”Në atë kohë, në vitin 2019, kur John ishte në të 20-at e tij, ai ende nuk e dinte se ishte bërë viktimë e një mjeku, të cilin një tribunal mjekësor britanik që atëherë e ka gjetur se synonte sistematikisht të rinj dhe fëmijë nën kujdesin e tij gjatë pesë viteve të punës në Cornwall, mes viteve 2015 dhe 2020.
Vitin e kaluar, Shërbimi i Tribunalit të Praktikuesve Mjekësorë në Mbretërinë e Bashkuar e përjashtoi Stan-in nga regjistri mjekësor për sjellje të pahijshme, pasi konstatoi se ai u kishte “nënshtruar pacientët procedurave të panevojshme, invazive dhe intime për kënaqësinë e tij seksuale.” Ai kishte administruar ilaçe kundër dhimbjes dhe laksativë në mënyrë rektale 277 herë te pacientë meshkuj, dhe një herë te një paciente femër, gjatë një periudhe pesëvjeçare. Ekspertët i thanë tribunalit se ishte e pazakontë që një mjek, dhe jo stafi i infermierëve, të administronte një trajtim të tillë, duke vënë në dukje se Stan ndonjëherë kishte abuzuar me të njëjtin pacient disa herë.
Raporti i tribunalit përfundoi se heqja e tij nga regjistri mjekësor i Britanisë ishte “e vetmja mënyrë për të mbrojtur pacientët.” Por Stan ende po punon si mjek, veçse në anën tjetër të Europës.
43-vjeçari u kthye në vendlindjen e tij, Rumani, në vitin 2021, ku ka një licencë mjekësore dhe punon si specialist i traumave dhe ortopedisë në Spitalin e Urgjencës së Qarkut në qytetin Cluj-Napoca.
Stan mohoi për një gazetar të partnerit rumun të OCCRP-së, Public Record, se kishte abuzuar seksualisht me pacientët e tij në Mbretërinë e Bashkuar. “Gjithçka që bëra, e bëra në interes të pacientëve, sipas mundësive të mia më të mira,” tha ai.
“Asnjë nga pacientët nuk është ankuar për mua. Përkundrazi, ata ishin të kënaqur dhe më uruan.”
Një hetim i ri nga OCCRP dhe partnerët në mbarë Europën zbuloi se mjekë si Stan, të cilët janë ndaluar në një vend, mund të zhvendosen lehtësisht dhe të ushtrojnë përsëri në një vend tjetër për shkak të mungesës së ndarjes efektive të informacionit midis shteteve dhe mungesës së reagimit nga disa autoritete ndaj ndalesave jashtë juridiksioneve të tyre.
OCCRP konfirmoi se mbi 100 mjekë që aktualisht janë të ndaluar ose të pezulluar nga ushtrimi i mjekësisë në një ose më shumë vende, për një sërë arsyesh serioze — përfshirë raste të sulmeve seksuale gjatë punës së tyre mjekësore, trajtime të dështuara dhe vendosje implantësh të gjirit pa pëlqimin e pacienteve — janë të licencuar për të praktikuar diku tjetër.
Duke i telefonuar vendet e tyre të reja të punës, duke bërë takime online ose duke vizituar klinikat e tyre personalisht, gazetarët konfirmuan se shumica e këtyre mjekëve jo vetëm që ishin ende të licencuar, por ushtronin aktivisht mjekësinë.
Disa prej tyre u zhvendosën në një vend ku tashmë kishin licencë, ndërsa të tjerë arritën të sigurojnë licenca të reja.
Dhe gjetjet janë vetëm maja e ajsbergut, pasi shkalla e vërtetë e problemit fshihet nga mungesa e të dhënave të plota dhe të krahasueshme, thanë gazetarët.
Pas marrjes së pyetjeve nga OCCRP dhe partnerët e saj, autoritetet rregullatore në Mbretërinë e Bashkuar, Gjermani, Qipro, Spanjë dhe Norvegji kanë konfirmuar se po hetojnë mjekë individualë që ushtrojnë në juridiksionet e tyre.
Sekretari i Shëndetësisë i Britanisë, Wes Streeting, i tha partnerit britanik të OCCRP-së, The Times, se kishte urdhëruar “sqarime urgjente” nga Këshilli i Përgjithshëm Mjekësor i vendit për proceset e verifikimit të mjekëve ndërkombëtarë, pasi The Times identifikoi 22 mjekë në Mbretërinë e Bashkuar të cilët kishin qenë subjekt disiplinash ose kufizimesh jashtë vendit pa asnjë shënim në licencat e tyre.
Në rastin e Iuliu Stan, Këshilli i Përgjithshëm Mjekësor tha se kishte njoftuar rregullatorin mjekësor rumun në mars 2024 se ai ishte hequr nga regjistri i Mbretërisë së Bashkuar. Mediat në Rumani gjithashtu kanë raportuar për abuzimet e tij ndaj pacientëve në Angli. Por ai ende lejohet të ushtrojë profesionin në Rumani.
Kreu i organit rajonal që mbikëqyr mjekët në Cluj-Napoca, Ion Cosmin Puia, pohoi se Stan nuk kishte pasur një mundësi të duhur për t’u mbrojtur në Mbretërinë e Bashkuar dhe se ndalimi nuk ishte i rëndësishëm në Rumani, pasi Mbretëria e Bashkuar është jashtë Bashkimit Europian.
“Ne nuk kemi hetime për të kryer këtu lidhur me atë që ka ndodhur, nuk e di se sa kohë më parë, në Mbretërinë e Bashkuar,” i tha Puia gazetës Public Record.
“Nuk e di si bëhen gjërat në Mbretërinë e Bashkuar, dhe për këtë arsye nuk ka kuptim të diskutohet. Gjithsesi, kjo nuk është në kompetencën tonë. Po, Dr. Stan ka të drejtë të ushtrojë mjekësinë në Rumani. Mund t’ju them se, deri tani, në Rumani ai është sjellë absolutisht pa probleme.”
Kolegji i Mjekëve i Rumanisë, i cili miraton licencat e mjekëve në nivel kombëtar, tha se as ai dhe as dega lokale në Cluj-Napoca nuk ishin në një pozitë ligjore për të ndaluar një mjek bazuar në një vendim të marrë në Mbretërinë e Bashkuar, dhe se nuk kishte pasur asnjë procedim disiplinor, civil apo penal në Rumani që do ta justifikonte një gjë të tillë.
Stan nuk ishte i pranishëm në seancat e tribunalit në Mbretërinë e Bashkuar dhe ishte tërhequr nga procesi, sipas vendimit për ta fshirë nga regjistri britanik vitin e kaluar.
John u njoftua me një letër nga Royal Cornwall Hospitals Trust në korrik 2024 se Stan ishte përjashtuar – aty theksohej se ai i kishte administruar ilaçin në formë rektale dhe shprehej se ishte “thellësisht i penduar për shqetësimin e shkaktuar nga sjellja e pahijshme profesionale e këtij mjeku.” Trust-i tha në letër se po punonte me policinë, e cila kishte hapur një hetim penal.
“Ishte vërtet e vështirë kur mora letrën, sepse gjithçka ndjehej sikur po dilte jashtë kontrollit,” tha John, i cili u detyrua të merrte pushim nga puna dhe nuk mund të flinte. Por ai gjithashtu ndjeu lehtësim që Stan nuk mund të ushtronte më në Mbretërinë e Bashkuar. Të mësonte se ai ende punonte si mjek në Rumani e la John-in “jashtëzakonisht të zemëruar.”
“Fakti që dikush, i cili ka ndikuar negativisht në kaq shumë jetë me sjelljen e tij ndërkohë që ishte në një pozicion kujdesi mbi këta njerëz, dhe unë jam një prej tyre, është lejuar të vazhdojë të praktikojë dhe potencialisht të dëmtojë më shumë njerëz, është i neveritshëm,” tha ai.
“Kjo të bën të ndihesh sikur ata që janë në krye nuk kujdesen dhe se nuk u bëhet vonë për njerëzit që tashmë kanë qenë viktimat e tij.”
Spitali i Urgjencës së Qarkut në Cluj-Napoca, ku Stan punon tani, nuk iu përgjigj kërkesave për koment.
Policia e Devon-it dhe Cornwall-it i tha OCCRP-së se po hetonte raportime për sulm seksual në Royal Cornwall Hospitals NHS Trust. “Hetimi është kompleks dhe pritet të zgjasë disa muaj,” tha policia, pa dhënë më shumë detaje.
Informacion i fshehur nga publiku
Shumica e vendeve të hetuara nga gazetarët nuk publikuan të dhëna nëse mjekëve u ishin pezulluar apo hequr ndonjëherë licencat, duke e bërë të vështirë për publikun dhe gazetarët të shihnin nëse ata kishin qenë ndonjëherë subjekt i masave disiplinore.
Kur gazetarët kërkuan këtë informacion duke dërguar kërkesa për të drejtë informimi tek autoritetet kombëtare të licencimit, ato shpeshherë refuzoheshin për arsye privatësie.
Shkëmbimi i informacionit përtej kufijve ishte i paqëndrueshëm dhe, si në rastin e Stan, njoftimet për ndalime për shkelje serioze nuk ndikonin domosdoshmërisht aftësinë e një mjeku për të ushtruar diku tjetër.
Në shumicën e rasteve, gazetarët nuk gjetën akuza të reja të ngritura ndaj mjekëve të ndaluar pasi ata ishin zhvendosur, por hetimi ngre pyetje se si mjekë që kanë humbur licencat për shkelje serioze, përfshirë dëmtimin e pacientëve, mund ta vazhdojnë kaq lehtësisht karrierën e tyre në një vend tjetër.
Gazetarët u përqendruan tek mjekët që punonin në Europë, por zbuluan se problemi shtrihej përtej kufijve rajonalë, me disa mjekë që u zhvendosën në kontinente të tjera pas një ndalimi.
Lidhja e Pikave:
Si i gjetëm gjurmët e mjekëve të ndaluar nëpër juridiksione
Meqenëse të dhënat publike mbi licencat dhe ndalimet e mjekëve ishin të pakta, OCCRP krijoi një bazë të dhënash për të gjeneruar pista për gazetarët.
Për të përpjekur të identifikonin mjekët e ndaluar që mund të vazhdonin ende të punonin diku tjetër, gazetarët filluan duke kërkuar lista të mjekëve të licencuar në 49 vende brenda dhe përreth Europës. Ata zbuluan se informacioni mbi licencat mjekësore ishte i vështirë për t’u siguruar, pasi disa autoritete licencimi kishin regjistra publikë me qasje të vështirë, ose nuk kishin fare regjistra.
Gazetarët gjithashtu kërkuan lista të mjekëve të cilëve u ishin pezulluar ose hequr licencat në juridiksionet e tyre, por këtu informacioni ishte edhe më i pakët. Vetëm shtatë vende e bënë publike të dhënat për mjekët joaktivë, të ndaluar ose të pezulluar. Gazetarët dorëzuan dhjetëra kërkesa për të drejtë informimi, por vetëm nëntë prej tyre patën sukses.
Vetëm Mbretëria e Bashkuar publikonte arsyet e detajuara për masat disiplinore, ndërsa Irlanda dhe Holanda publikonin arsye të pjesshme në disa raste. Gazetarët në Suedi dhe Norvegji arritën të merrnin vendime të plota të bordeve mjekësore përmes kërkesave individuale për të drejtë informimi.
Ekipi i kërkimit dhe të dhënave i OCCRP-së krijoi një bazë të dhënash dhe shtoi të dhënat e marra përmes regjistrave publikë dhe kërkesave, si dhe të dhëna të siguruara nga dosje gjyqësore, raporte mediatike lokale dhe burime, që arritën gjithsej mbi 2.5 milionë të dhëna. Qëllimi ishte të krijoheshin pista përmes kërkimeve që gazetarët përdorën për të gjetur emrat e mjekëve të cilëve u ishte pezulluar ose hequr licenca në të paktën një juridiksion, por që mbanin licencë në një tjetër. Zbulimet më pas u konfirmuan përmes raportimeve shtesë.
Ekziston një sistem shkëmbimi informacioni që mbulon 30 vendet e Bashkimit Europian dhe Zonës së Gjerë Ekonomike Europiane, por detajet e plota se cilët mjekë ishin listuar si të pezulluar ose të ndaluar përmes këtij sistemi nuk u bënë transparente për gazetarët.
Shtetet anëtare janë të detyruara të dorëzojnë njoftime për pezullimet dhe ndalimet e mjekëve dhe profesionistëve të tjerë të kualifikuar në juridiksionet e tyre në këtë mjet online, i quajtur Sistemi i Informacionit të Tregut të Brendshëm (IMI), i cili është krijuar për bashkëpunim mes autoriteteve kombëtare me qëllim mbrojtjen e shëndetit dhe sigurisë publike. Por kur gazetarët kërkuan historikun e njoftimeve për mjekët, zbuluan se disa vende rrallëherë ose asnjëherë nuk kishin dërguar një të tillë.
Edhe në rastet kur gazetarët arritën të verifikonin se ishte dërguar një njoftim për ndalimin e një mjeku në një vend, qoftë përmes IMI apo një rruge tjetër, kjo nuk çonte domosdoshmërisht në veprim nga juridiksioni aktual i mjekut. Shtetet anëtare nuk janë të detyruara të konsultojnë sistemin e njoftimeve të IMI-së përpara se të miratojnë kualifikimet e një mjeku, dhe kanë standarde të ndryshme për heqjen e licencës.
Sjur Lehmann, i cili ka punuar si mjek dhe tani është drejtues i Bordit të Mbikëqyrjes së Shëndetit në Norvegji, tha se kur punonjësit e shëndetësisë kanë mundësi të lëvizin lirisht nga një vend në tjetrin, nevoja për bashkëpunim midis autoriteteve rritet.
“Nëse një mjek humbet licencën e tij për abuzim ose për vënien e pacientëve në rrezik, atëherë ai do të jetë po aq i rrezikshëm edhe në një vend tjetër. Pra, nëse nuk kemi një sistem për të ndjekur dhe bashkëpunuar në raste të tilla, atëherë, në skenarin më të keq, pacientët e rinj do të vazhdojnë të ekspozohen ndaj të njëjtës gjë,” i tha ai partnerit norvegjez të OCCRP-së, VG.
Duke komentuar mbi sistemin aktual në Europë, ai shtoi: “Sistemi që kemi sot është më mirë sesa të mos kishim asnjë sistem, por ka qartë anë që mund dhe duhet të zhvillohen dhe përmirësohen më tej.”
Tom Goffin, profesor i së drejtës së kujdesit shëndetësor në Universitetin e Ghent-it në Belgjikë, tha se sistemi i paralajmërimit IMI bënte pak ndryshim në praktikë, pasi nuk ishte krijuar kryesisht për të parandaluar keqpraktikat në kujdesin shëndetësor dhe ofruesit e shëndetit përbëjnë vetëm një pjesë të vogël të tij. Sistemi bazohet në parimin e lëvizjes së lirë të mallrave, shërbimeve dhe njerëzve brenda BE-së, tha ai për partnerin belg të OCCRP-së, De Tijd.
“Raportet për ofruesit e kujdesit shëndetësor që shkelin rregullat nuk vlejnë shumë gjithashtu,” shtoi ai. “Shtetet anëtare kërkohen të raportojnë identitetin e tyre dhe kohëzgjatjen e sanksionit. Por më shumë detaje nuk kërkohen. Në shumicën e rasteve, nuk kemi asnjë ide se çfarë ka bërë dikush gabim ose pse nuk i lejohet më të ushtrojë profesionin.”
“Action Against Medical Accidents / Veprim Kundër Aksidenteve Mjekësore”, një organizatë bamirëse britanike që avokon për sigurinë dhe drejtësinë e pacientëve, tha se rregullatorët dhe punëdhënësit duhet të kenë “sisteme të pagabueshme” për të zbuluar mjekët që kalojnë kufijtë për të shmangur ndalimet ose kufizimet.
“Besimi i publikut tek rregullimi i stafit mjekësor është jetik dhe është thellësisht shqetësuese që disa mjekë po arrijnë të zhvendosen në një vend tjetër dhe të vazhdojnë të trajtojnë pacientët,” tha drejtori ekzekutiv i organizatës bamirëse, Paul Whiteing.
Pyetje të ngritura mbi sistemin Europian të paralajmërimit
Shumica e vendeve të hetuara nga gazetarët i përkasin Bashkimit Europian ose Zonës Ekonomike Europiane.
Megjithëse ekziston një sistem për njohjen automatike të kualifikimeve profesionale për mjekët që lëvizin brenda BE-së dhe ZEE-së, ata përsëri duhet të aplikojnë tek autoritetet në vendin ku duan të punojnë, në mënyrë që të marrin licencën për të ushtruar atje.
Është e detyrueshme për shtetet anëtare të dërgojnë njoftime për mjekët të cilëve u janë kufizuar ose ndaluar aktivitetet profesionale, edhe në mënyrë të përkohshme, nga autoritetet kombëtare ose gjykatat, përmes sistemit të Komisionit për Informacionin e Tregut të Brendshëm, ose IMI. Por gazetarët zbuluan se sistemi i njoftimeve përdorej shumë pak ose aspak nga disa vende në lidhje me veprimet disiplinore ndaj mjekëve.
Një njoftim për një alarm dërgohet automatikisht me email te autoritetet në vendet e BE-së dhe ZEE-së, të cilat mund ta shqyrtojnë atë brenda portalit IMI.
OCCRP i kërkoi Komisionit Europian kopje të të gjithë alarmeve dhe njoftimeve me email që ishin dërguar lidhur me kufizimet dhe ndalimet ndaj mjekëve midis vitit 2016 dhe korrikut 2025, dhe mori mbi 17.000 rezultate.
Lista që komisioni u dërgoi gazetarëve ishte e anonimizuar, duke përmbajtur vetëm numrat e rasteve, jo emrat e mjekëve, por përfshinte datat e kufizimeve dhe ndalimeve. Gazetarët arritën të përdornin këto të dhëna të anonimizuara për të gjetur përputhje të mundshme sipas datave të heqjes së licencave dhe për të paraqitur kërkesa për të drejtë informimi pranë autoriteteve kombëtare, duke kërkuar emrin e mjekut të përfshirë.
Megjithatë, të dhënat gjithashtu zbuluan se disa vende nuk kishin dorëzuar asnjë njoftim në IMI që nga hyrja në fuqi e sistemit të njoftimeve në vitin 2016.
Malta, Estonia, Greqia dhe Lihtenshtajni nuk dërguan asnjë njoftim IMI për një mjek nga viti 2016 deri në 2025, dhe 10 vende të tjera dorëzuan më pak se 10 njoftime secila gjatë kësaj periudhe.
Komisioni Europian tha se ishte “duke monitoruar situatën në lidhje me përmbushjen e detyrimit nga shtetet anëtare për të dërguar njoftime përmes IMI” dhe se mund të fillojë procedura shkeljeje nëse ka prova që shtetet nuk po i përmbushin detyrimet e tyre. Ai konfirmoi se aktualisht procedura shkeljeje është në fuqi kundër Greqisë.
Në disa vende, mungesa e njoftimeve në IMI pasqyronte shpeshtinë e rasteve të heqjes së licencave në nivel kombëtar – Malta, për shembull, nuk ka hequr kurrë një licencë mjeku.
Në Slloveni, e cila që nga viti 2016 ka dërguar vetëm një njoftim IMI për një mjek, vetëm pesë mjekë janë pezulluar gjatë 20 viteve të fundit dhe asnjë nuk është ndaluar përfundimisht, tha për gazetarët Dhoma Kombëtare e Mjekësisë në një email.
Dhoma refuzoi të bëjë publike arsyet e këtyre pezullimeve, duke pretenduar se i konsideron ato si të dhëna personale të mjekëve. Pas ankesave të gazetarëve për vendimet e heqjes së licencave të redaktuara rëndë nga Dhoma në përgjigje të kërkesave për të drejtë informimi – vendime që fshehnin arsyet e pezullimit të mjekëve – autoriteti kombëtar për të drejtë informimi vendosi që qasja duhet të lejohej në interes publik. Megjithatë, Dhoma e kundërshtoi vendimin me një padi gjyqësore, e cila është ende në proces.
Janë ngritur pyetje mbi mangësitë themelore brenda sistemit të njoftimeve IMI dhe njohjes së kualifikimeve profesionale në përgjithësi. Një raport i vitit të kaluar nga Gjykata Evropiane e Auditorëve zbuloi se autoritetet kombëtare ishin “të mbingarkuara nga njoftimet” dhe nuk i kontrollonin ato kur shqyrtonin aplikimet për njohjen e kualifikimeve profesionale, dhe as nuk ishte e detyrueshme për ta që ta bënin këtë.
Raporti gjithashtu theksonte se, megjithëse shtetet anëtare ishin të detyruara të dërgonin njoftime IMI që tregonin “arsye thelbësore” për një paralajmërim, nuk kishte asnjë përkufizim zyrtar të “arsyes thelbësore”, dhe vendet mund të vendosnin vetë se çfarë të përfshinin.
Raporti rekomandoi që “arsyet thelbësore” të përcaktoheshin qartë dhe që vendet duhet të detyroheshin të konsultonin sistemin e njoftimeve gjatë procesit të njohjes së kualifikimeve.
Në një përgjigje me shkrim ndaj raportit, Komisioni Europian premtoi të ofronte më shumë kontekst për të ndihmuar shtetet anëtare të dallonin rastet që kishin nevojë për ndjekje të mëtejshme, përfshirë edhe sqarimin e konceptit të “arsyeve thelbësore” deri në vitin 2025. Ai gjithashtu u zotua të ofronte udhëzime dhe të “lehtësonte shkëmbimin e praktikave më të mira mbi ndjekjen e njoftimeve,” por theksoi se pasojat ligjore të njoftimeve mbeten në kompetencë të shteteve anëtare.
Komisioni Europian i tha OCCRP-së se ishte ende duke punuar për një dokument udhëzues, që përfshin edhe adresimin e çështjes së “arsyeve thelbësore”, i cili do të publikohej përpara fundit të vitit, si dhe për përmirësimin e “përdorshmërisë” së njoftimeve në IMI.
“Sistemi i njoftimeve IMI ka vetëm një rol mbështetës për shtetet anëtare, të cilat janë përgjegjëse për të identifikuar rastet në territorin e tyre ku mjekët nuk janë të përshtatshëm për të ushtruar profesionin dhe për të zbatuar masat përkatëse (si ndalimi ose kufizimi),” tha Komisioni Europian.
Anëtarët e parlamentit të BE-së kanë vënë në pikëpyetje efektivitetin e sistemit IMI dhe përdorimin e tij nga vendet që nga viti 2009.
Një memorandum i Komisionit Europian i vitit 2020 tha se shtetet anëtare kishin qenë të ngadalta për të filluar përdorimin e sistemit të njoftimeve dhe kishin hasur vështirësi, përfshirë se si të filtronin njoftimet më të rëndësishme nga volumi i madh që merrnin.
“Do të ishte më mirë për të gjithë nëse sistemi do të ishte i lehtë për t’u përdorur, në mënyrë që njerëzit të kontribuonin dhe ta përdornin atë,” tha Stef Blok, ish-ministër i ekonomisë i Holandës, i cili është anëtar i Gjykatës Europiane të Auditorëve dhe mbikëqyri raportin e vitit 2024.“A mund të tregoni në mënyrë specifike gabime ose incidente që kanë ndodhur për shkak të përdorimit të ulët në disa vende? Jo, nuk mundeni, por gjasat janë më të larta,” i tha ai partnerit holandez të OCCRP-së, Investico.
Vendet jashtë EEA-së nuk kanë akses në njoftimet. Presidentja e Shoqatës Zvicerane të Mjekësisë, Yvonne Gilli, tha: “Lidhja me sistemin e paralajmërimit të BE-së do të ishte një ndihmë e madhe në luftimin e problemit,” duke shtuar se përndryshe Zvicra mund të bëhej një destinacion për mjekët që nuk duhet të ushtrojnë më. “Njerëzit me një energji të caktuar kriminale shkojnë aty ku ka boshllëqe në sistem,” tha ajo.
Pavarësisht largimit nga BE dhe EEA në vitin 2020, Këshilli i Përgjithshëm Mjekësor i Mbretërisë së Bashkuar tha se ende njofton rregullatorët jashtë vendit kur një mjek në regjistrin britanik merr një sanksion, dhe informon Shoqatën Ndërkombëtare të Autoriteteve Rregullatore Mjekësore (IAMRA) me bazë në SHBA, e cila menaxhon një platformë online shkëmbimi informacioni për rregullatorët mjekësorë.
Por IAMRA i tha OCCRP-së se vetëm shtatë autoritete rregullatore kanë aktualisht akses në shërbimin e saj të informacionit, duke përfshirë ato nga Australia, Zelanda e Re, Mbretëria e Bashkuar dhe disa shtete të SHBA-së.
Të ndaluar në Mbretërinë e Bashkuar dhe Holandë, duke praktikuar në Gjermani
Të bijat e Denise Barnes thonë se është e vështirë të besohet që Ajit Pothen, një mjek që u përjashtua nga regjistri mjekësor britanik në vitin 2021 pasi e nxori nënën e tyre nga spitali kur ajo ishte në gjendje serioze shëndetësore, është ende i licencuar dhe trajton pacientë në Gjermani.
Pothen gjithashtu humbi licencën në Holandë në vitin 2022, pas ndalimit në Mbretërinë e Bashkuar. Megjithatë, ai ende ka një licencë mjekësore në Gjermani, ku ka qenë bashkëpronar i një klinike që nga viti 2018.
Krahas një fotografie të buzëqeshur në faqen e internetit të klinikës që Pothen e bashkëdrejton në qytetin jugor gjerman Umkirch, ai përshkruhet si i fokusuar tek pacientët pediatrikë me probleme në vesh, hundë dhe fyt, si dhe në onkologjinë e kokës dhe qafës.
“Jam shumë, shumë e zemëruar. Nuk mund ta besoj që ai është duke punuar përsëri,” u tha vajza e Denise-s, Nicola Bradley, gazetarëve të partnerit gjerman të OCCRP-së, ZDF.
Denise, e cila ishte 67 vjeç, kishte vuajtur nga probleme respiratore për muaj me radhë përpara se gjendja e saj të përkeqësohej papritur dhe familja e saj të thërriste shërbimet e urgjencës.
Konsulenti Pothen e ekzaminoi Denise-n – e cila ishte diagnostikuar me një sërë gjendjesh – në spitalin Queen’s Medical Center në qytetin britanik të Nottingham-it, por e nxori nga spitali të njëjtën ditë. Ai më vonë dëshmoi në një hetim gjyqësor se kishte planifikuar skanime të mëtejshme në një takim gjashtë ditë më vonë.
Por vështirësitë e frymëmarrjes së Denise-s rifilluan shpejt dhe familja e saj e nxiti të kthehej përsëri në spital, duke kujtuar se si ajo nxirrte kokën jashtë dritares së makinës për të marrë ajër gjatë rrugës për në shtëpi.
Denise vdiq atë natë, në shkurt 2017.
Shërbimi i Tribunalit të Praktikuesve Mjekësorë në Mbretërinë e Bashkuar konstatoi se Pothen kishte dështuar të njihte seriozitetin e gjendjes së Denise-s. Një hetim gjyqësor për vdekjen e saj zbuloi se ajo kishte vdekur nga pneumonia dhe atrofi e shumëfishtë sistemike, duke theksuar se ajo ishte nxjerrë në mënyrë të papërshtatshme nga spitali dhe me shumë gjasa nuk do të kishte vdekur po të ishte mbajtur me oksigjen dhe e monitoruar.
Në vendimin për ta përjashtuar atë nga regjistri mjekësor britanik, tribunali i Mbretërisë së Bashkuar konstatoi se në trajtimin e Denise Barnes ai “kishte dështuar të mbante standardet e nevojshme, të cilat në rastin e tij ishin dukshëm më poshtë asaj që pritet nga një mjek.”
Një avokat që përfaqësonte Pothen tha se mjeku “shpreh ngushëllimet e tij” për familjen, por se “e ndjera nuk u autopsua, dhe për këtë arsye nuk ka gjetje faktike lidhur me shkakun e vdekjes.”
Ai shtoi se ndalimet e tij në Mbretërinë e Bashkuar dhe Holandë nuk kishin asnjë ndikim mbi licencën e tij në Gjermani. Avokati tha se Pothen fillimisht nuk ishte në dijeni që ishte hequr nga regjistri britanik dhe se nuk kishte marrë pjesë në ato procedura.
Pothen ishte në turnin e tij të parë si konsulent i ORL-së (vesh, hundë dhe fyt) në QMC, një spital universitar brenda Shërbimit Kombëtar Shëndetësor (NHS) të Mbretërisë së Bashkuar, kur ai e ekzaminoi Denise-n. Ai ishte punësuar aty si konsulent i përkohshëm pas një periudhe pune në spitalin UMC Utrecht në Holandë.
Gjatë kohës së tij në UMC Utrecht, ai kishte ofruar kujdes nën standard për katër pacientë, përfshirë dy që më pas kishin vdekur, sipas një raporti të inspektoratit holandez në prill 2017. Megjithatë, ato incidente nuk çuan në një ndalim ndaj tij në atë kohë.
Një raport i inspektoratit holandez theksonte se Pothen kishte informuar punëdhënësin e tij “të huaj” për hetimin ndaj tij. Por tribunali mjekësor britanik që e ndaloi atë në vitin 2021 konstatoi se ai nuk kishte qenë plotësisht i sinqertë, duke mos përmendur se ishte pezulluar nga spitali holandez për shtatë muaj.
Avokati i Pothen tha se rastet në Holandë ishin raportuar dhe hetuar, dhe nuk kishin sjellë pasoja profesionale për të, duke shtuar se pezullimi i tij gjatë asaj kohe ishte “thjesht rutinë.” Ai tha se Pothen nuk kryen procedura kirurgjikale në praktikën e tij private aktuale në Gjermani dhe se nuk ka pasur asnjë shkak për ankesa që nga fillimi i punës atje.
Avokati tha gjithashtu se Pothen e kishte minimizuar hetimin holandez kur kishte aplikuar për punën në Nottingham për shkak të rrethanave personale në atë kohë, dhe pranoi se kjo kishte “rrezikuar” licencën e tij në Mbretërinë e Bashkuar.
Trust-i i Spitaleve Universitare të Nottingham-it (Nottingham University Hospitals NHS Trust) nuk iu përgjigj pyetjeve të partnerit britanik të OCCRP-së, The Times, rreth masave që kishte ndërmarrë për të verifikuar me punëdhënësit e tij të mëparshëm nëse kishte shqetësime mbi praktikën e tij dhe pse e kishte punësuar në një kohë kur ai ishte nën hetim në Holandë.
Rasti i Pothen gjithashtu ilustron boshllëqet në mbikëqyrjen mjekësore, ku procedurat disiplinore në një vend europian nuk e pengojnë një mjek të ushtrojë në një tjetër dhe pacientët mbeten në errësirë për të kaluarën e mjekut të tyre jashtë vendit.
Këshilli i Përgjithshëm Mjekësor i Britanisë dërgoi një njoftim tek autoritetet rajonale gjermane kur licenca e Pothen u revokua, por nuk është e qartë nëse njoftimi u mor nga rajoni ku ai aktualisht punon.
Në të dhënat e anonimizuara të alarmeve IMI të dërguara te OCCRP nga Komisioni Europian, gazetarët gjetën se Holanda kishte dërguar një alarm për ndalimin e një mjeku nga praktika në të njëjtën datë kur licenca e Pothen u revokua atje, në janar 2022.
Këshilli Rajonal i Shtutgartit, autoriteti i licencimit përgjegjës për Pothen, nuk iu përgjigj pyetjeve të detajuara nëse ishte në dijeni për ndalimet e Pothen në Mbretërinë e Bashkuar dhe Holandë ose se si kishte reaguar ndaj atij informacioni. “Sigurisht, ne e marrim seriozisht kërkesën tuaj dhe informacionin e lidhur me të, ashtu si edhe gjithë informacionin që marrim… Megjithatë, nuk jemi në gjendje të japim deklarata personale lidhur me shqyrtimet profesionale,” tha këshilli.
Për familjen Barnes, dhimbja e vdekjes së Denise-s mbetet ende e thellë.
“Në fund të fundit, ajo do të kishte qenë dhe duhet të ishte ende këtu,” tha Nicola. “Nuk mendoj se ai duhet të praktikojë askund, në asnjë vend.”
Viktimat kërkojnë drejtësi
Dy avokatë që po përfaqësojnë viktimat e mjekut rumun Iuliu Stan në paditë civile për dëmshpërblim kundër Royal Cornwall Hospitals Trust bënë thirrje për një bashkëpunim më të fortë ndërkufitar për të mbrojtur publikun.
Avokati Gary Walker nga firma britanike Enable Law po përfaqëson 40 viktima dhe tha se duhet të ketë një “rishikim urgjent” të sistemeve ndërkombëtare përmes të cilave rregullatorët mjekësorë ndajnë informacion mbi veprimet disiplinore dhe sanksionet penale. Ai tha se ishte “tronditëse dhe thellësisht shqetësuese” për njerëzit e prekur nga Stan të mësonin se ai po trajton pacientë në Rumani.
“Duhet të ketë një nivel bazë dhe një standard themelor kujdesi që do të parandalonte mjekët të punonin diku tjetër.” – Tom Fletcher, avokat me bazë në Mbretërinë e Bashkuar që përfaqëson viktimat e Dr. Iuliu Stan
Avokati Tom Fletcher, partner në firmën ligjore Irwin Mitchell dhe specialist në rastet e abuzimit, po përfaqëson John-in dhe viktima të tjera të Iuliu Stan.
Fletcher tha se nëse një mjek është përjashtuar në një juridiksion për abuzim seksual, atij nuk duhet t’i lejohet të punojë si mjek në një vend tjetër. “Duhet të ketë një nivel bazë dhe një standard themelor kujdesi që do të parandalonte mjekët të punonin diku tjetër,” tha ai.
Ai përshkroi se si veprimet e Stan kanë pasur ndikim afatgjatë tek viktimat, duke prekur marrëdhëniet e tyre dhe aftësinë për të punuar. Ai shtoi se kjo i ka dekurajuar ata edhe nga kërkimi i ndihmës mjekësore kur kanë nevojë.
“Ajo që qëndron në themel të gjithë kësaj është mungesa e besimit dhe ajo frikë për të kërkuar trajtim mjekësor dhe sa paralizuese mund të jetë kjo, si dhe sa e rrezikshme për individët që kanë nevojë për kujdes mjekësor bazë,” i tha ai OCCRP-së.
John përshkroi se si rikthimi i atij besimi ishte një proces i gjatë dhe i dhimbshëm.
“Si pacient, je i detyruar t’u besosh njerëzve. Nuk ke vërtet një zgjedhje. Që në moshë të vogël të mësojnë se kur shkon në spital, ata do të të ndihmojnë. Fatkeqësisht, kjo nuk është gjithmonë e vërtetë. Dhe mund të jetë shumë e vështirë të rifitosh atë besim pasi të thyhet,” tha ai.
Ai shtoi se ishte i motivuar të fliste hapur për përvojën e tij sepse shqetësohej se viktima të tjera, veçanërisht më të rinjtë, mund të ishin duke vuajtur në heshtje.
“Jam i turpëruar për atë që ndodhi. Një pjesë e imja ende e fajëson veten për këtë. Dhe ka njerëz atje jashtë që mund të ndihen njësoj, por nuk kanë pse. Ata duhet ta dinë se nuk janë vetëm. Duhet të kuptojnë se ka njerëz që mund të jenë mbështetës dhe t’i ndihmojnë,” tha ai.
Shënim: Verifikimi i fakteve u ofrua nga Zyra e Verifikimit të Fakteve e OCCRP. Ekspertiza në Kërkim dhe të Dhëna u ofrua për këtë histori nga Ekipi i Kërkimit dhe të Dhënave i OCCRP. 2 Tetor 2025
With staff across six continents and hubs in Amsterdam, Washington, D.C., and Sarajevo, OCCRP is one of the largest investigative journalism organizations in the world. We are a mission-driven nonprofit newsroom that partners with other media outlets to publish stories that spur action. OCCRP is also a media development platform that advances investigative reporting worldwide.
Founded by veteran investigative reporters Drew Sullivan and Paul Radu in 2007, OCCRP is a pioneer of collaborative cross-border investigative journalism. From a modest beginning in Eastern Europe with a handful of partners, OCCRP has grown into a worldwide powerhouse, shaping the industry while upholding the highest standards for public interest reporting.
