Drejtësia shqiptare është sistemi ligjor dhe gjyqësor që funksionon në Shqipëri për të siguruar zbatimin e ligjit dhe mbrojtjen e të drejtave dhe lirive të qytetarëve. Ky sistem përfshin institucione dhe struktura të ndryshme që janë përgjegjëse për administrimin e drejtësisë dhe zbatimin e ligjit. Ja një përmbledhje e elementeve kryesore të drejtësisë shqiptare:
Institucionet Kryesore të Drejtësisë Shqiptare
- Gjykatat:
- Gjykatat e Shkallës së Parë: Trajtojnë rastet në nivelin e parë dhe japin vendime për çështje civile, penale dhe administrative.
- Gjykatat e Apelit: Rishikojnë vendimet e gjykatave të shkallës së parë dhe japin vendime për ankimet.
- Gjykata e Lartë: Është gjykata më e lartë në Shqipëri dhe ka kompetencë për të shqyrtuar ankimet e fundit dhe për të garantuar uniformitetin e praktikës gjyqësore.
- Gjykata Kushtetuese: Ka për detyrë të interpretojë Kushtetutën dhe të shqyrtojë ligjet dhe aktet normative për t’u siguruar që janë në përputhje me Kushtetutën.
- Prokuroria:
- Prokuroria e Përgjithshme: E udhëhequr nga Prokurori i Përgjithshëm, është përgjegjëse për ndjekjen penale dhe mbikëqyrjen e zbatimit të ligjit nga organet e tjera të zbatimit të ligjit.
- Prokuroritë e Shkallëve të Parë dhe të Apelit: Ndjekin rastet penale në nivele të ndryshme dhe ofrojnë mbështetje për hetimet dhe procedurat gjyqësore.
- Këshilli i Lartë Gjyqësor (KLGJ):
- E përbërë nga anëtarë të zgjedhur dhe është përgjegjës për emërimin, shkarkimin dhe disiplinimin e gjyqtarëve. KLGJ gjithashtu ka rol në administrimin dhe mbikëqyrjen e sistemit gjyqësor.
- Këshilli i Lartë i Prokurorisë (KLP):
- E ngjashme me KLGJ-në, është përgjegjës për emërimin, shkarkimin dhe disiplinimin e prokurorëve dhe mbikëqyrjen e sistemit të prokurorisë.
- Avokati i Popullit:
- Është një institucion që merret me mbrojtjen e të drejtave dhe lirive të qytetarëve duke trajtuar ankesat ndaj veprimeve të administratës publike dhe institucioneve të tjera.
Procesi i Drejtësisë
- Procedurat Gjykatore: Përfshijnë shqyrtimin e çështjeve civile, penale dhe administrative, përmes një sistemi që garanton të drejtat e palëve të përfshira dhe ndjek procedurat ligjore të përcaktuara.
- Hetimet Penale: Kryhen nga organet e prokurorisë dhe policisë për të mbledhur prova dhe për të përgatitur çështjet për gjykim.
Reformat dhe Përmirësimet
Sistemi i drejtësisë shqiptare ka kaluar për disa reforma në përpjekje për të përmirësuar efikasitetin, transparencën dhe integritetin e tij. Këto reforma përfshijnë ndryshime në ligjet e prokurorisë dhe gjykatave, përmirësimin e proceseve të emërimit dhe disiplinës, dhe forcimin e kontrollit dhe mbikëqyrjes.